Szanowny Panie Premierze,
W imieniu międzynarodowej sieci Pesticide Action Network, której celem jest zminimalizowanie negatywnych skutków stosowania niebezpiecznych pestycydów, będący członkiem Polski Klub Ekologiczny w Krakowie, Koło Miejskie w Gliwicach oraz współpracujący z tą siecią GreenPeace Polska, zwracamy się do Pana z pilną prośbą o poparcie unijnego rozporządzenia w sprawie odbudowy zasobów przyrodniczych (Nature Restoration Law) podczas posiedzenia Rady ds. ochrony środowiska, które odbędzie się w najbliższy poniedziałek 17 czerwca.
Ratyfikacja ustawy o ochronie przyrody jest niezbędną odpowiedzią na apele obywateli, naukowców
i szerokiego grona interesariuszy, którzy wykazali bezprecedensowy poziom poparcia dla przyjęcia ustawy. Zostało to ponownie potwierdzone w przeprowadzonym niedawno sondażu obywatelskim: ponad 72% polskich respondentów popiera ustawę[1]. Istnieje także szeroki konsensus naukowy: naukowcy wielokrotnie podkreślali, że ustawa ma kluczowe znaczenie dla przywrócenia różnorodności biologicznej i powstrzymania degradacji ekosystemów, walki z kryzysem klimatycznym, który powoduje ekstremalne susze i powodzie w całej Europie, a także dla zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego[2]. Europejskie przedsiębiorstwa również wezwały do szybkiego przyjęcia ustawy[3].
Ratyfikacja ustawy ma zasadnicze znaczenie w utrzymaniu wiarygodności procesu decyzyjnego UE. Porozumienie między Radą Europejską a Parlamentem Europejskim zostało osiągnięte w listopadzie 2023 r., po długim okresie intensywnych negocjacji, w których osiągnięto kompromis. Porzucenie uzgodnionego kompromisu zasadniczo podważyłoby wiarygodność Rady jako współprawodawcy oraz zdolność decydentów politycznych do priorytetowego traktowania interesu publicznego.
Przywrócenie przyrody jest, zarówno w zakresie łagodzenia skutków zmian klimatycznych, jak i adaptacji do nich, podstawowym warunkiem ochrony obywateli i systemów produkcji żywności przed ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi. Zdrowe ekosystemy są niezbędne do odwrócenia gwałtownego spadku liczebności owadów, ptaków i innych gatunków, które mają kluczowe znaczenie dla zwiększenia odporności systemów produkcji żywności. Efekt ten mógłby zostać osiągnięty na przykład poprzez naturalną kontrolę szkodników i procesy zapylania. Naukowcy podkreślają, że opłacalność przywracania przyrody jest dobrze znana, a „największe zagrożenia dla bezpieczeństwa żywnościowego wynika ze zmian klimatu oraz utraty różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych, takich jak zapylanie i ograniczanie liczebności szkodników„2. Przywracanie przyrody stanowi również podstawę zdrowia ludzkiego. Przywrócenie ekosystemów słodkowodnych ma zasadnicze znaczenie dla bezpieczeństwa wodnego i zapewnienia czystej wody pitnej. Zwiększona różnorodność biologiczna odgrywa ważną rolę zarówno w zdrowiu psychicznym, jak i fizycznym, a także w budowaniu odporności na ekstremalne warunki pogodowe. Zwiększenie ilości terenów zielonych i zadrzewień poprawia jakość powietrza i zmniejsza stres cieplny, co ma duży wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne.[4].
Rozporządzenie w sprawie odbudowy zasobów przyrodniczych jest szansą, która nie może zostać zmarnowana. Bez jego ratyfikacji nie będzie możliwe odpowiedzenie na pilne apele obywateli UE i wielu różnych interesariuszy. Wsparcie rozporządzenia będzie stanowiło dowód na to, że decydenci angażują się w podejmowanie decyzji opartych na nauce w interesie publicznym oraz utrzyma zaufanie obywateli UE do demokratycznych procesów decyzyjnych w UE.
[1] Citizens’ perceptions on nature and biodiversity in the EU – Survey Results, Appeal from over 1 million EU citizens to adopt Nature Restoration Law
[2] 6000 Scientists support the NRL, Open Letter – Expression of Concern by Scientists: the rollback of EU environmental legislation and policies jeopardises the future of EU citizens
[3] Businesses urge Belgian Presidency to deliver on Nature Restoration Law
[4] Why is Nature Restoration critical to improving human health and well-being?, Time to treat the climate and nature crisis as one indivisible global health emergency
