KPS WPR 2023-2027 jest dokumentem, który przygotowuje i konsultuje z Komisją każde państwo członkowskie. Polski projekt planu został przygotowany przez ministerstwo rolnictwa, zatwierdzony przez Radę Ministrów i wysłany w grudniu ubiegłego roku do Brukseli w celu konsultacji. Dokument ten będzie stanowił podstawę ubiegania się przez Polskę o środki finansowe z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) oraz z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW).
W marcu br. Komisja Europejska przedstawiła swoje uwagi do tego dokumentu, do których teraz odnosi się strona polska.
Nadesłane uwagi wskazują na potrzebę zmiany niektórych terminów lub lepszego ich uzasadnienia i połączenia w jednolitą całość. Poniżej przedstawiam kluczowe uwagi Komisji Europejskiej do naszego NSP.
Pierwsza podstawowa uwaga dotyczy zmiany w realizacji KPS w kontekście agresji Rosji na Ukrainę. Komisja Europejska uważa, że wojna na Ukrainie tylko wzmacnia potrzebę budowania zrównoważonych systemów produkcji żywności w krajach UE. KE podkreśla, że w zaistniałej sytuacji państwa członkowskie powinny:
- Wzmacniać odporność swoich systemów rolniczych,
- Redukować uzależnienie zużycia nawozów sztucznych i zwiększać skalę produkcji energii odnawialnej bez szkody dla produkcji żywności,
- Przekształcać sektor rolniczy w kierunku zrównoważonych metod produkcji.
Wymagają one od państw członkowskich wspierania produkcji węgla drzewnego, praktyk agroekologicznych, zwiększenia produkcji i wykorzystania biogazu, poprawy efektywności energetycznej, zwiększenia rolnictwa precyzyjnego, przyspieszenia wzrostu produkcji roślin białkowych i wdrożenia najlepszych praktyk poprzez systemy transferu wiedzy.
Komisja Europejska zwraca uwagę, że podstawowe wskaźniki realizacji celów KPS są do zmiany pod kątem ich ambicji, precyzji wyliczania oraz monitorowania. Komisja zwraca uwagę, że podstawowe wsparcie dochodów powinno być lepiej zrównoważone. Powinno ono trafiać do gospodarstw o największych potrzebach, najlepiej poprzez system zmniejszeń i stawek degresywnych. Zdaniem Komisji Europejskiej środki nie będą dobrze kierowane do mających największe potrzeby rolników, a ocena potrzeb wskazuje na konieczność skracania łańcucha spożywczego oraz poprawy pozycji rolnika na rynku. Kwestie klimatyczne wymagają znaczącej poprawy w polskim KPS poprzez rewizję celów, działań oraz alokacji finansowej.
Krajowy Plan Strategiczny zdaniem Komisji Europejskiej jest do poprawy pod względem dostosowania go do założeń Europejskiego Zielonego Ładu. KE uważa, że redukcja antybiotyków o 10 proc. jest zbyt mała, podobnie ma się rzecz w kwestii nawożenia. KPS przewiduje obniżenie wielkości stosowanych dawek azotu w nawozach mineralnych w roku 2030 o ok.10,1 kg N/ha UR w DKR, tj. 12,8% w porównaniu do lat 2012-2014 do poziomu 68,6 kg N/ha UR w DKR. Zmniejszenie zużycia fosforu (wobec lat 2012-2014) w nawozach mineralnych o 3,2 kg P2O5/ha UR w DKR (o 12,6%) do poziomu 22,2 kg P2O5/ha UR w DKR w roku 2030.
Komisja Europejska zwraca uwagę za zbyt niskie ambicje Polski w realizacji tego celu ponieważ uważa , że redukcja nawożenia powinna być większa od powyższych założeń. Komisja Europejska w ramach strategii zakłada zmniejszenie strat składników pokarmowych o co najmniej 50 proc., przy jednoczesnym zapewnieniu, że nie doszło do pogorszenia żyzności gleby. Powinno ograniczyć to stosowanie nawozów o co najmniej 20 proc. do 2030 r.
KE zwraca także uwagę na zbyt niskie ambicje Polski w realizacji rolnictwa ekologicznego. Temat bioróżnorodności jest zdaniem Komisji także zbyt słabo rozwijany przez Polskę – wzrost o 4 proc. nie jest wystarczająco satysfakcjonujący.
Opracował T.Motyka
Projekt finansowany w ramach programu IMCAP Unii Europejskiej.
Treść niniejszej publikacji przedstawia wyłącznie poglądy jej autora i jedynie autor ponosi za nią odpowiedzialność. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności za wykorzystanie zawartych w niej informacji.